Pedodonti (Çocuk Diş Hekimliği)
BEBEK VE ÇOCUKLARDA AĞIZ BAKIMI
Toplumumuzda süt dişi çürükleri yeteri kadar önemsenmemektedir. Oysa oluşacak daimi dişlerin sağlığı, süt dişlerinin sağlıklı olmasına bağlıdır. Diş sağlığı problemlerini büyümeden önlemek daha kolay ve daha az maliyetlidir.
Bebek 6–8 aylıkken temizleme işlemi başlamalıdır. Sabah kahvaltı sonrası ve gece yatmadan önce dişleri (en azından çiğneme yüzeylerini) temiz bir tülbent ya da gazlı bezi ıslatarak silmek, temizlemek yerinde olur.
Diş fırçası kullanımına ise çocuğun arka dişlerinin çıkmasından sonra (ortalama 2,5 – 3 yaşında) başlanması uygundur. Okul öncesi çocuklarda diş fırçalama için bir teknik uygulatmak çok zordur. Bu yaşlarda önemli olan, çocuğa diş fırçalama alışkanlığı kazandırmaktır. Çocuklar diş fırçalarken çoğu zaman dişlerin görünen ya da kolay ulaşılan yüzlerini fırçalar. Oysa çürüklerin önlenmesi için dişlerin ara yüzleri ve çiğneyici yüzeylerini çok daha iyi temizlemek gerekir. Bu nedenle fırçalamadan sonra anne-babanın kontrolü iyi olur.
ÇOCUKLARDA SÜT DİŞLERİ KAÇ ADETTİR?
Çocuklarda süt dişlerinin sürmesi tamamlandığında, alt çenede 10, üst çenede 10 adet olmak üzere toplam 20 adet süt dişi bulunmaktadır. Bu sayı bazen fazlalık ya da azlık şeklinde değişiklik gösterebilmektedir. Diş sayısında görülen normalden sapmalar genellikle genetik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Dişlerde sayı farklılıklarının yanı sıra şekil bozuklukları ve sıralanma yanlışlıkları da görülebilmektedir. Eksik ya da fazla dişleri saptamak ileride oluşabilecek kapanış bozukluklarını önlemekte yararlı olmaktadır.
ÇOCUKLARDA SÜREKLİ DİŞLER NE ZAMAN ÇIKAR?
Çocuklarımız 6-7 yaşlarına geldiğinde önce alt çenede ön bölgedeki süt kesici dişleri sallanarak düşer ve yerlerini daimi dişlere bırakırlar. Ortalama 6 ay sonra da üst çenedeki kesiciler değişir.6 yaşında ayrıca süt dişi dizisinin en arka bölgesinde sürerek yerlerini alırlar.’’6 yaş dişi’’ adı verilen bu dişler daimi dişlerdir ve sürdükten sonra değişmezler. Bu dişler çenelerin en arka bölümünde bulunmaları sebebiyle temizlenmelerinin zor olması ve anne babanın dikkatinden kaçması nedeniyle çok çabuk çürüyebilir. Orta ve yan kesici dişlerin değişmesinden sonra, sıra ile küçük azı dişleri (9-10 yaş) köpek dişleri (10-11 yaş) ve büyük azı (12-13 yaş) yerlerini daimi dişlere bırakırlar. Son olarak 20 yaş civarında 3. Azı dişleri (akıl dişleri,20 yaş dişleri) sürer. Böylece 20 tane süt dişi 32 tane sürekli diş ile yer değiştirmiş olur.
Süt dişleri, yerlerine gelecek olan daimi dişlere rehberlik ettikleri için, değişme zamanı gelmeden önce çekilmemelidir. Fakat bazen çeşitli nedenlerle erken çekilmeleri gerekebilir. Bu gibi durumlarda çekim boşluğunun önünde ve arkasındaki dişler bu boşluğu kapatmak için devrilirler ve altlarından gelecek daimi diş normal yerinden süremez. Bu nedenle çapraşıklıklar ortaya çıkabilir veya daimi dişler gömük kalabilir. Ayrıca yeterli çiğneme fonksiyonu olmadığından çocuğun beslenmesi de bozulabilir. Bu sorunları önlemek için çocuklara gereksinimine göre sabit veya hareketli, dişli veya dişsiz yer tutucular yapılır.
FLOR UYGULAMASI
Flor yeryüzünün hemen hemen her yerinde yaygın olarak bulunan doğal bir mineraldir. Bazı gıda ve su kaynakları da flor ihtiva ederler. Florun ağız ortamında uygun oranda ve sürekli bulunması durumunda diş çürüğü oluşumunu önlediği yapılan çalışmalarla ispatlanmıştır. Günümüzde dengeli beslenme, ağız hijyeninin flor ihtiva eden diş macunları, ağız gargaraları ile desteklenmesi ve fissür örtücü uygulamaları ile çocuklarda diş çürüklerinden korunma artık mümkündür. Bunlara ek olarak çocuklarda her 6 ayda bir diş hekimleri tarafından uygulanan yerel flor uygulamaları veya günlük flor kullanımı ile tüm hayatları boyunca diş çürüklerinden korunmaları mümkündür.
FİSSÜR ÖRTÜCÜ, KORUYUCU DOLGU
Arka grup dişlerin çiğneyici yüzeyleri üzerinde bulunan fissürler (oluklar) diş çürüğü açısından riskli anatomik oluşumlardır. Tükürüğün temizleme fonksiyonu, azı dişlerindeki çukurcuk ve fissürler için yetersiz kalır. Ayrıca diş fırçasının kıl çapları da çoğu fissür yüzeyini temizlemek için çok büyüktür. Okul çağındaki çocuklarda tespit edilen çürüklerin %88 bu bölgelere ait olduğu çalışmalarla tespit edilmiştir. Fissür örtücüler, bakteri plağında üretilen asitler için fiziksel bariyer görevi yaparlar. Bu bölgedeki çürüklerin önlenmesinde fissür örtücüler etkin bir role sahiptir. Fissür örtücüler 6 yaştan 13 yaşa kadar çocuk hastalarda uygulanmaktadır. Fissür örtücü, dişlerin çiğneme yüzeylerindeki küçük girinti ve çıkıntıların kapatılmasında kullanılan akıcı kıvamda bir dolgu maddesidir. Çocuk diş hekimliğinde genelde 6 yaş dişlerine ve sürdükten sonraki ilk 4 yıl zaman dilimi içinde uygulanmaktadır. Fissür örtücüler basit, ağrısız, diş aşındırmadan, lokal anestezi gerektirmeyen uygulamalardır.
Etiket: Dt. Erdinç Şengül - Diş Hekimi Ankara