Diş Eti Hastalığı
Diş eti hastalığı, dişleri çevreleyen yumuşak ve sert dokuların iltihabi hastalıkları ve bu hastalıkların tedavisi ile ilgilenen diş hekimliği dalıdır. Dişlerimiz çene kemiklerinde, alveoler kemik denilen bölümün içinde gömülüdürler. “Periodontal ligaman" adı verilen fibroelastik doku yardımıyla da alveol kemiği ile dişin kök yüzeyi birbirlerine bağlanırlar. Bu fibroelastik doku, dişler üzerine gelen fonksiyonel kuvvetlerin çene kemiklerine yumuşatılarak iletilmesini sağlar. Bu yapıların üzerini dişeti ve ağız mukozası örter.
Sağlıklı dişeti; açık pembe renkte, mat, diş ile birleştiği yerde bıçak sırtı gibi sonlanan, yüzeyinde portakal kabuğunu andıran pütürler görülen bir dokudur. Fırçalarken veya yemek yerken kanamaz. Sağlıklı dişeti dişin boyun bölgesinde dişi çevreleyen bir oluk meydana getirir. “Dişeti oluğu” denilen bu yapı, hastalanan dokuda derinleşir ve diş hekiminin hastalığı teşhis etmesinde belirleyici rol oynar.
NEDEN DİŞ ETLERİ HASTALANIR?
Sigara, stres, diş sıkma, dengesiz beslenme, genetik, bazı ilaçlar, hamilelik ve diyabet gibi sebeplerden dolayı dişetlerinde hastalık oluşur.
Dişeti hastalıkları enfeksiyon hastalıklarıdır. Dişeti hastalıklarının tek bir esas etkeni vardır. Ağız floramız kaynaklı bakteriler, epitel ve diğer hücre döküntüleri, çeşitli tükürük proteinleri ve gıda artıkları diş yüzeyine sıkıca yapıştıklarında “mikrobiyal dental plak” adını alırlar. 24 saat içerisinde en az iki kez ağız dışına uzaklaştırılmayan bakteri plağı dişeti hastalığını başlatır.
Plağın dişlerin üzerini kaplaması fizyolojik bir süreç olup, önüne geçilmesi mümkün değildir. İlk birkaç saat zararsız olan plak belli bir kalınlığa ulaşınca, içindeki bakteriler iltihaba neden olan toksik maddeler sentezlemeye başlarlar. Bu aşamadan sonra bakteri plağının diş yüzeyinden düzenli ve etkili şekilde uzaklaştırılmaması ile hastalık başlar ve sinsice ilerler.
Periodontal hastalıkların çoğunluğu kronik iltihabi hastalıklardır. Akut bir abse formasyonu mevcut değilse ağrı gibi fark edilebilir belirtiler vermezler. Periodontal hastalıklar, çok uzun yıllar boyunca ağızda mevcut olup kayda değer bir belirti vermeksizin ilerleyebilirler ve diş kaybına neden olurlar. İltihabın erken dönemlerinde sadece dişetinin sağlığı bozulur. Bu aşamada hastalık gingivitis adını alır. Dişeti kırmızı ve şiştir, diş fırçalanırken, bazen de kendi kendine meydana gelen dişeti kanaması vardır. Gingivitisin çok erken dönemlerinde, hastanın ağız hijyen standardının yükseltilmesi ve bir profesyonel tarafından mikrobiyal dental plak kontrolü ile ilgili bilgilendirilmesi, hastalığın tedavisi için yeterli olabilir. Yerleşmiş gingivitisin tedavisi için diş taşı temizliği yapılır. Bu tedavide, tüm periodontal hastalıkların tedavisinde olduğu gibi hastanın ağız hijyen standardının yükseltilmesi amaçlanır.
İltihap dişeti düzeyinden diğer periodontal dokulara geçince, periodontal ligaman ve alveol kemiği de etkilenerek “periodontitis” adını alır. Periodontal cep varlığı ve radyografiler, periodontitis teşhisinde önemli kriterlerdir. Periodontitis ilerledikçe dişeti çekilmeleri meydana gelerek dişlerde soğuk, sıcak gibi uyaranlarla hassasiyet meydana gelebilir. Daha ileri aşamalarda dişlerin etrafında apseler oluşmasına, dişlerin sallanmasına ve kaybına neden olabilir.
DİŞ ETİ HASTALIKLARININ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Tedavinin ilk aşaması hastalığın esas etkeni olan dental plağın hasta tarafından fırça,diş-ipi,arayüz fırçası kullanılarak temizlenmesi ve diş üzerindeki birikintilerin dişhekimi tarafından özel aletlerle uzaklaştırılmasıdır. Başlangıç tedavisi olarak isimlendirilen bu aşama periodontal işlemlerin temelidir. Basit dişeti iltihaplarında tek başına bir tedavi yöntemi olabildiği gibi, ileri durumlarda periodontal operasyona hazırlık amacıyla kullanılır. İltihaplı dişetini, büyümüş dişetini, çekilmiş dişetini, diş-dişeti arasında çene kemiklerinin erimesine bağlı olarak meydana gelmiş boşlukları (cep) ve kemik erimesini tedavi etmek amacıyla genellikle lokal anestezi altında yapılan, yeni kemik oluşumu hedefleyen, yardımcı biomateryallerin (kemik tozu, membran vs) kullanıldığı cerrahi işlemlere ise “periodontal operasyon” denir. Bu operasyonlar, sadece dişetlerini veya dişleri çevreleyen tüm dokuları ilgilendirebilir.
TEDAVİ SONUCUNDA NE ELDE EDİLİR?
Dişler temiz, dişeti açık pembe renkli, sert kıvamlı ve kanamasızdır. Hastalığa bağlı çok ileri kemik yıkımı oluşmuş ise operasyon sonrasında dişlerin boyları uzayabilir. Ayrıca bilinmelidir ki diş çevresinde kalan kemik miktarı tedavi edilemeyecek seviyede ise, diş çekimi de tedavi planına dahil edilir. Periodontal cerrahinin başarısını azaltan hastaya ait bazı sebepler vardır. Bunlara örnek olarak diyabet, aşırı alkol tüketimi, sigara, bazı ruhsal bozukluklar, kan hastalıkları, bağışıklık sistemi bozuklukları, kortizon kullanımı ve radyasyon tedavisi verilebilir. Her hastada dişetinin ve kemiğin iyileşme kapasitesi farklıdır. Ayrıca operasyon sonrası yara bölgesine uygulanacak özenli ve titiz bakım, diş fırçalama ve arayüz temizliği tedavinin başarısı için kritik öneme sahiptir. Dişeti tedavilerinin başarılı olabilmesi hastanın kendisini tedavi ekibinin bir parçası olarak görmesiyle mümkündür. Hastalığın etkeninin,yani bakteri plağının ortadan kaldırılması, hastaların etkili ve doğru ağız hijyenini sağlamasıyla başarılabilmektedir. Bu sebeple hastalara etkili bir ağız hijyeni eğitiminin verilmesi tedavinin kaçınılmaz bir parçasıdır. İltihabın erken dönemlerinde sadece dişetinin sağlığı bozulur. Bu aşamada hastalık gingivitis adını alır. Dişeti kırmızı ve şiştir, diş fırçalanırken, bazen de kendi kendine meydana gelen dişeti kanaması vardır. Gingivitisin çok erken dönemlerinde, hastanın ağız hijyen standardının yükseltilmesi ve bir profesyonel tarafından mikrobiyal dental plak kontrolü ile ilgili bilgilendirilmesi, hastalığın tedavisi için yeterli olabilir. Yerleşmiş gingivitisin tedavisi için detertraj yapılır. Bu tedavide, tüm periodontal hastalıkların tedavisinde olduğu gibi hastanın ağız hijyen standardının yükseltilmesi amaçlanır.
Dişeti Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Fırçalarken ya da aniden kanama gösterebilir,
Hassasiyet, ağrı,
Kızarıklık, ödem,
Kaşınma hissi, kötü koku, diş eti çekilmesi
Dişlerin sallanması,
Kök yüzeylerinin açığa çıkması
Dişeti çekilmesinin nedenleri nelerdir?
Diş taşlarınızın olması
Kötü ağız hijyeni
Taşkın dolgular
Uyumsuz kron ve köprüler
Bruksizm
Hatalı diş fırçalamak
Genetik Faktörler.
Diş Eti Hastalıkları Genel Sınıflandırması
Gingivitis
Bu hastalık dünya üzerinde insanlarda en fazla görülen hastalıklardan birisidir. Dişeti iltihabı yumuşak doku seviyesindedir. Dişetleri bu dönemde kanamaya başlar. Dişetinde kızarıklık ve şekil bozukluğu baş gösterir. Dişetlerinin diş üzerinde bıçak sırtı şeklinde ki sonlanması kaybolur, birleşme yerleri rulo katman halini alır ve bakteri birikimine çanak tutar. Dişetinin rengi kırmızılaşır ve dişetinin portakal kabuğu pürtüklülüğü görüntüsü kaybolur. Tedavisi zor olmamakla beraber tedavinin başarısı ; hastanın oral hijyen konusunda ne kadar motive olduğu ile doğrudan alakalıdır.
Periodontitis
Dişeti iltihabının yumuşak dokulardan başlayıp, sert dokulara sirayet etmiş halidir. Dişetlerinde kanama ve ağrı olabileceği gibi bu iki negatif unsur periodontitis vakalarında her zaman görülebilir diye bir kaide yoktur. Yumuşak dokular enfektedir, dişetleri şişer, dişleri kemik soketi içerisinde tutan lifler kopar, dişeti dişten ayrılır ve kemikte rezorpsiyon ( erime) başlar.
Etiket: Dt. Erdinç Şengül - Diş Hekimi Ankara